Κόσμος από πλαστικό

 Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα σήμερα είναι η υπερβολική χρήση του πλαστικού σε όλα τα αγαθά που φτιάχνει ο άνθρωπος. Ο όρος πλαστικό είναι μια συνηθισμένη ονομασία που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια μεγάλη ποικιλία συνθετικών ή ημισυνθετικών οργανικών στερεών υλικών. Τα πλαστικά είναι σχεδόν αποκλειστικά πολυμερή μεγάλου μοριακού βάρους, Κύριο συστατικό παρασκευής τους είναι οι συνθετικές ρητίνες που διακρίνονται σε εποξειδικές και ακρυλικές. Ουσιαστικά τα περισσότερα προέρχονται από τα παράγωγα του πετρελαίου και χρησιμοποιούνται ευρέως. Παρακάτω η ιστορία του πλαστικού:

 

Τα πλαστικά υλικά είναι πολύ ανθεκτικά στη διάβρωση και συχνά καθώς τα συναντάμε ανεξέλεγκτα στο φυσικό περιβάλλον, προκαλούν αντιαισθητικό και δυσάρεστο αποτέλεσμα. Πολλά πλαστικά δεν είναι αποδομήσιμα στη φύση, με αποτέλεσμα τη συσσώρευσή τους, χωρίς προοπτική διάσπασής τους. Κάποια πλαστικά όταν καίγονται, εκλύουν τοξικούς ατμούς. Αν δεν ανακυκλωθούν, προκαλούν σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα. Το φθηνό και αναλώσιμο πλαστικό έχει γίνει σύμβολο της εποχής μας και κύριο συστατικό των απορριμμάτων μας. Όπου και να κοιτάξεις θα δεις πλαστικό. Φθηνό, ανθεκτικό και πολυ-χρηστικό  έχει γεμίσει τη ζωή μας και τον πλανήτη μας.

Τεράστιες ποσότητες πλαστικού καταλήγουν στους ωκεανούς και τις θάλασσες με αποτέλεσμα λόγω των θαλάσσιων ρευμάτων να δημιουργούν τεράστια νησιά από σκουπίδια. Πως όμως καταλήγουν στις θάλασσες;

Σήμερα μιλάμε και για μικροπλαστικά  που είναι πολύ μικρά κομμάτια πλαστικού συνήθως μικρότερα από 5 χιλιοστά. Χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: πρωτογενή και δευτερογενή μικροπλαστικά. 

Πρωτογενή μικροπλαστικά:

• Μικρά σωματίδια που απελευθερώνονται άμεσα στο περιβάλλον
• Υπολογίζεται ότι αποτελούν το 15-31% των μικροπλαστικών στου ωκεανούς
• Εμπεριέχονται σε συνθετικά ρούχα (35%), ελαστικά αυτοκινήτων (28%) αλλά και σε προϊόντα προσωπικής φροντίδας όπως είναι οι κρέμες απολέπισης (2%)

Δευτερογενή μικροπλαστικά

• Προέρχονται από μεγαλύτερα πλαστικά αντικείμενα, όπως οι πλαστικές σακούλες, τα μπουκάλια και τα δίχτυα αλιείας
• Υπολογίζεται ότι αποτελούν το 69-81% των μικροπλαστικών που υπάρχουν στους ωκεανούς

Οι ποσότητα των μικροπλαστικών στους ωκεανούς όλο και αυξάνεται. Ο ΟΗΕ δήλωσε το 2017, ότι υπάρχουν τουλάχιστον 51 τρισεκατομμύρια μικροπλαστικά σωματίδια στις θάλασσες, 500 φορές περισσότερα από τα αστέρια που υπάρχουν στο γαλαξία μας!

Τα μικροπλαστικά που βρίσκονται στη θάλασσα συχνά αποτελούν τροφή για τα ψάρια, τα οποία μετά καταλήγουν στο τραπέζι των καταναλωτών και στο ανθρώπινο σώμα. Έχουν βρεθεί μικροπλαστικά σε φαγητά και ποτά, όπως είναι οι μπύρες, το μέλι αλλά και το πόσιμο νερό.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πλαστικά σωματίδια έχουν επίσης ανακαλυφθεί πρόσφατα σε ανθρώπινα κόπρανα.

Ακόμα δεν γνωρίζουμε τις επιπτώσεις που μπορούν να επιφέρουν στην ανθρώπινη υγεία αλλά τα πλαστικά περιέχουν συχνά πρόσθετα, όπως σταθεροποιητές ή επιβραδυντικά φλόγας και άλλες πιθανώς τοξικές χημικές ουσίες που μπορεί να είναι επιβλαβείς για το ζώο ή τον άνθρωπο που τα καταναλώνει.

Βέβαια δεν είναι όλοι αδιάφοροι στο πρόβλημα των πλαστικών. Μετά από τις χιλιάδες διαμαρτυρίες και την ανησυχία που έδειξαν οι απλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο για το τρομακτικό πρόβλημα του πλαστικού, ξεκίνησαν αξιόλογες και ουσιαστικές παρεμβάσεις καθαρισμού των θαλασσών και των ωκεανών παγκοσμίως.

 

Είμαστε στο σωστό δρόμο επιτέλους και γίνονται σοβαρές προσπάθειες να αντιμετωπιστεί το ζήτημα... 

Κάλιο αργά παρά αργότερα!

Πηγές:

https://el.wikipedia.org

https://www.europarl.europa.eu/news/el

https://archipelago.gr

Πανδημία να το δούμε ως ευκαιρία!

 Στα πλαίσια των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων ασχολούμαστε με τις επιδημίες που επηρέασαν την ανθρωπότητα. Μια σύντομη καταγραφή με τις μεγαλύτερες:

Η Πανδημία του SARS-CoV-2

 Ο όρος Πανδημία που προκύπτει από τις λέξεις πας (όλος) και δήμος (πληθυσμός), είναι επιδημία λοιμωδών ασθενειών που εξαπλώνεται με γρήγορους ρυθμούς σε μια μεγάλη περιοχή (ήπειρο) ή σε παγκόσμια κλίμακα και απειλεί το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού. Μια επιδημική ασθένεια της οποίας ο αριθμός των νέων κρουσμάτων παραμένει σταθερός με την πάροδο του χρόνου (σταθερή επίπτωση) δεν θεωρείται πανδημία. Επιπλέον, οι πανδημίες γρίπης δεν αφορούν την επανεμφανιζόμενη εποχική γρίπη. Στην ανθρώπινη ιστορία, έχουν παρατηρηθεί αρκετές πανδημίες, όπως ευλογιάς, φυματίωσης και πανώλης. Σχετικά πρόσφατες πανδημίες αποτελούν η πανδημίες γρίπης του 1918 - 1920, της γρίπης του 2009 και η πανδημία του κορονοϊού της Γουχάν το 2019 - 2021.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), έχει δημιουργήσει μια κατάταξη που περιγράφει τη διαδικασία με την οποία ένας νέος ιός γρίπης κινείται από τις πρώτες λοιμώξεις στον άνθρωπο σε μια πανδημία. Η πανδημία ξεκινά με τη μόλυνση ζώων από τον ιό, αργότερα σε λίγες περιπτώσεις τα ζώα μολύνουν ανθρώπους, στη συνέχεια φτάνει ένα στάδιο στο οποίο ο ιός αρχίζει να εξαπλώνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και τελειώνει όταν λοιμώξεις από τον νέο ιό,  έχουν εξαπλωθεί σε όλο σχεδόν τον κόσμο. 

Το χρονικό ανάδυσης της νέας πανδημίας Covid-19

Στα τέλη του φθινοπώρου του 2019, ένας αόρατος ιός, που για δεκαετίες εξελισσόταν ήσυχα μέσα σε νυχτερίδες, μεταπήδησε εν ριπή οφθαλμού σε έναν άνθρωπο που ζούσε στη Γουχάν, στην Κίνα. Ήταν ένα τυχαίο γεγονός, για το οποίο ίσως δε μάθουμε ποτέ περισσότερες λεπτομέρειες. Ούτε το άτομο που προσέλκυσε τον ιό ούτε κανείς από μας δεν κατάλαβε αυτό που συνέβη.

Ο πρώτος ασθενής που γνωρίζουμε να προσβλήθηκε από την ασθένεια, η οποία θα γινόταν γνωστή ως COVID-19, ανέπτυξε συμπτώματα σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου (SARS)    την 1η Δεκεμβρίου του 2019. Ίσως νωρίτερα να υπήρξαν και άλλοι, άγνωστοι ασθενείς. Δεν το ξέρουμε. Ωστόσο, ο συγκεκριμένος ασθενής, μαζί με λίγα ακόμα πρώτα κρούσματα, δεν είχε καμία επαφή με νυχτερίδες ή άλλα άγρια ζώα, ούτε με την αγορά Χουανάν. Το γεγονός αυτό προκάλεσε ανησυχίες μήπως ο ιός πέρασε αρχικώς στον άνθρωπο με κάποιον άλλο τρόπο, όπως μέσω ερευνητών της Γουχάν, οι οποίοι συλλέγουν δείγματα του ιού απευθείας από άγριες νυχτερίδες ή τα αναλύουν σε εργαστήρια με ανεπαρκή μέτρα προστασίας. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών της Γουχάν, το οποίο ερευνά κορωνοϊούς που σχετίζονται με νυχτερίδες, βρίσκεται μόλις μερικά τετράγωνα μακριά από την αγορά Χουανάν, ενώ το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν απέχει λίγα μόνο χιλιόμετρα. Ωστόσο, οι κινεζικές Αρχές ισχυρίστηκαν πως δεν υπήρχε καμία περίπτωση να διαφύγει ο ιός από αυτές τις εγκαταστάσεις. 

Ο κορωνοϊός SARS-CoV-2

Τα δομικά χαρακτηριστικά του νέου στελέχους είναι παρόμοια με της υπόλοιπης οικογένειας των κορωνοϊών που συναντιούνται στη φύση. Η ανάλυση της γενετικής ακολουθίας του SARS-CoV-2 έδειξε ότι υπάρχει στενή συσχέτιση του νέου στελέχους με το στέλεχος κορωνοϊού σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου SARS (2003). Ο SARS-CoV-2 ανήκει στο γένος βήτα κορωνοϊών και έχει γενετική συσχέτιση κατά 96% με κορωνοϊούς που έχουν σαν φυσική δεξαμενή (ξενιστές) τις νυχτερίδες. Ο ιός SARS-CoV-2 έχει μέγεθος της τάξης των 100 nm και άρα είναι ορατός μόνο με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, όπου διακρίνονται σωματίδια με εξογκώματα περιμετρικά της επιφάνειάς τους σαν στέμμα. Από αυτή τη χαρακτηριστική μορφή της «κορώνας» πήρε και το όνομά της η ευρύτερη ομάδα των κορωνοϊών, που ανήκει και ο SARS-CoV-2, από την Διεθνή Επιτροπή Ταξινόμησης των ιών το 1971 (Fenner & Maurin, 1976).

Ο ιός έχει ένα RNA γονιδίωμα ~ 30.000 βάσεων, μονόκλωνο και γραμμικό (Lalchhandama, 2020). Περιβάλλεται από μία μεμβράνη που προέρχεται από το κύτταρο που έχει μολύνει. Πάνω σε αυτή τη μεμβράνη υπάρχουν διάφορες πρωτεΐνες. Οι δομικές πρωτεΐνες του SARS-CoV-2 περιλαμβάνουν την γλυκοπρωτεΐνη της μεμβράνης (Μ – από το "Membrane", "μεμβράνη"), την πρωτεΐνη του φακέλου του ιοσωμάτιου (Ε - "Envelope, "φάκελος"), την πρωτεΐνη του νουκλεοκαψίδιου (Ν - "Nucleocapsid", "νουκλεοκαψίδιο") και την πρωτεΐνη από την ακίδα του ιού (S - "Spike", "ακίδα"). Ένα σωματίδιο κορωνοϊού έχει κατά μέσο όρο 74 ακίδες, οι οποίες έχουν μέγεθος περίπου 20 nm (νανόμετρα). Η πρωτεΐνη Spike της ακίδας είναι η πιο χαρακτηριστική, που δίνει και την εικόνα της κορώνας, και η πιο σημαντική για την παθολογία του ιού, γιατί μέσω αυτής αλληλεπιδρά με έναν υποδοχέα των κυττάρων του ανθρώπου και εισέρχεται σε αυτά: η πρωτεΐνη-ακίδα συνδέεται με μία πρωτεΐνη που βρίσκεται στην επιφάνεια των ανθρώπινων κυττάρων (την ACE2), ξεκινώντας έτσι μια διαδικασία που έχει ως αποτέλεσμα την ενσωμάτωση του ιού στα κύτταρά μας. Στη συνέχεια απελευθερώνει το RNA του στα κύτταρά μας και χρησιμοποιεί τον γενετικό μας μηχανισμό για να αναπαραχθεί, ο οποίος με τη σειρά του απελευθερώνει περισσότερο ιό στο σώμα μας.

 

Περισσότερα για την καθημερινή πορεία της νόσου παγκοσμίως στην ιστοσελίδα του Π.Ο.Υ.

Πηγές:

https://el.wikipedia.org/wiki

https://webergalia2020

https://covid19.who.

Ηριδανός

Ένα ποτάμι κάτω από τα πόδια μας

Η αναζήτηση της υπόγειας πορείας του Ηριδανού μέσα στη σύγχρονη πόλη,
κάτω από τα κτίρια και την άσφαλτο των δρόμων.

ΠΗΓΗ: Το Βήμα - Πολιτισμός - Ηλεκτρονική έκδοση

Όπου δεν βλέπεις το ποτάμι, το ακούς. Όχι όλοι βέβαια. Εκείνοι, των οποίων τα σπίτια βρίσκονται πάνω από την υπόγεια πορεία του, μπορούν να μιλήσουν για αυτό. Στα υπόγεια πολυκατοικιών της οδού Δημοκρίτου ο Ηριδανός, κατεβαίνοντας με ορμή από τον Λυκαβηττό, μουγκρίζει αλλά δεν προβληματίζει. Στο υψηλότερο τμήμα του δρόμου, περίπου στο κτίριο Δοξιάδη, υπήρχε στα νεότερα χρόνια ένα μικρό σπήλαιο με δύο σχισμές από τις οποίες ανάβλυζε νερό τόσο ώστε να υδρεύεται η γύρω περιοχή. Φυσικά η πηγή δεν υπάρχει σήμερα, το ποτάμι όμως εξακολουθεί να κυλάει. 

Είναι το κρυφό ποτάμι της Αθήνας, που φανερώνεται μόνο όταν φθάνει στον Κεραμεικό, για να δείξει πώς και πόσο μπορεί να μεταβληθεί ένας τόπος, ακόμη και με λίγο τρεχούμενο νερό. Ο μικρός υγροβιότοπος που δημιουργεί εκεί συνιστά απόδειξη. Αντίθετα στην αναζήτηση της πορείας του Λυκαβηττός- Κολωνάκι- Σύνταγμα- Μοναστηράκι μόνο να τον φανταστεί μπορεί κανείς κάτω από τόνους τσιμέντου και λωρίδες πυκνής ασφάλτου.
Ένα χαμένο ποτάμι για την Αθήνα, και ας οφείλει πολλά αυτή η πόλη στα ρέοντα ύδατα, στα ποτάμια και στις πηγές της, και ας ήταν για αυτήν πάντα υπαρκτό το πρόβλημα της λειψυδρίας, είναι ο Ηριδανός. Τι νόημα, επομένως, μπορεί να έχει σήμερα ο εντοπισμός του; Κάνοντας ελιγμούς ανάμεσα στα αυτοκίνητα, βαδίζοντας μεταξύ εκατοντάδων άλλων ανθρώπων σε αυτήν την αναπόφευκτα κατηφορική διαδρομή από τον Λυκαβηττό, η αλήθεια είναι ότι η απουσία στοιχείων αρχικά απογοητεύει. «Ένα από τα αόρατα φυσικά στοιχεία της πόλης» το χαρακτηρίζει ο αρχαιολόγος κ. Στέλιος Λεκάκης, οι πληροφορίες του οποίου για τα σημεία της πορείας του Ηριδανού θα αποδειχθούν πολύτιμες.

Στην αρχαιότητα ο Ηριδανός ήταν ένας φυσικός άξονας της ρυμοτομίας της πόλης, η διέλευσή του όμως μέσα από αυτήν είχε τις επιπτώσεις της. Στην Κλασική εποχή, λόγω της πυκνότητας της δόμησης πλέον, το ποτάμι άρχισε να δέχεται τα λύματα του άστεως και σύντομα μετατράπηκε σε βούρκο. Υπέστη δηλαδή τις συνέπειες αυτού που σήμερα ονομάζουμε περιβαλλοντική μόλυνση. «Τα νερά του Ηριδανού ούτε ζώα δεν τα καταδέχονται» φθάνει να πει ο Καλλίμαχος ο Κυρηναίος στην Ελληνιστική πλέον εποχή.
Χρειάστηκε όμως να περάσουν αιώνες ώσπου επί Αδριανού (117-138 μ.Χ.) αποφασίστηκε ο εγκιβωτισμός του. Το ποτάμι καλύφθηκε από πλινθόκτιστο θόλο όπως πολύ ωραία είναι ορατός στην πλατεία Μοναστηρίου-, επιχώθηκε και μετατράπηκε σε υπόνομο. Πολύ νωρίτερα εξάλλου, επί Θεμιστοκλή, είχε γίνει και η διευθέτηση της κοίτης του στον Κεραμεικό, το χαμηλότερο σημείο του Λεκανοπεδίου, όπου ο ποταμός πλημμύριζε τον χειμώνα και σχημάτιζε βάλτους. Σήμερα όλα αυτά τα φαινόμενα έχουν εκλείψει. Μαζί και τα ποτάμια.

9 ΣΤΑΣΕΙΣ ΣΕ ΜΙΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
1. Κολωνάκι: Μια καθημερινή καλοκαιριάτικη ημέρα η οδός Δημοκρίτου είναι ήσυχη σαν προάστιο. Λίγα τα αυτοκίνητα, ακόμη λιγότεροι οι περαστικοί και ο λόφος του Λυκαβηττού να ξεπροβάλλει ανάμεσα στις πολυκατοικίες. Στη ΒΔ πλευρά του τοποθετούνται οι πηγές του Ηριδανού, κάπου εδώ δηλαδή, ενώ φυσικά δεν υπάρχει καμία σχέση με το Αδριάνειο υδραγωγείο της Δεξαμενής, τα ύδατα του οποίου προέρχονταν από την Πάρνηθα.
2. Βουλή: Αλλεπάλληλα στρώματα της Ιστορίας έφεραν στο φως οι ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή αυτή πριν από μερικά χρόνια. Εργαστήρια, νεκροταφεία, διάφορα κτίρια, έργα υδροδότησης και αποχέτευσης. Μαζί και τον Ηριδανό, έναν από τους τρεις ποταμούς που άρδευαν το λεκανοπέδιο Αθηνών. Το ποτάμι πήρε το όνομά του από τον Ηριδανό, γιο του Ωκεανού, ενώ η λέξη σχηματίζεται από την ρίζα ηρ- και την επίσης λέξη «ντανού» που σημαίνει νερό. Τα ανθοπωλεία στη Βουλή, έτσι, ουδεμία σχέση έχουν με την κατάσταση που επικρατούσε εκεί κατά την αρχαιότητα.
3. Σύνταγμα: Το ποτάμι κυλάει κάτω από την πλατεία, εκεί όπου το συνάντησαν τα έργα του μετρό σε βάθος έξι μέτρων. Το μόνο όμως που έχει απομείνει ορατό είναι η πιστή αναπαράσταση της κοίτης του στον σταθμό, ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα εκθέματα αναφορικά με τις ανασκαφές στην περιοχή. Επάνω στην πλατεία οι διαβάτες, που τη διασχίζουν, αγνοούν ότι κάτω από τα πόδια τους το μικρό αλλά πλούσιο σε νερά ποτάμι κυλάει, ακολουθώντας τη φυσική κλίση του εδάφους με κατεύθυνση προς την οδό Μητροπόλεως.
4. Όθωνος και Αμαλίας: Από το ύψος του Άγνωστου Στρατιώτη η απέναντι γωνία κρύβεται σχεδόν από τα σταθμευμένα λεωφορεία και από το πλήθος των ανθρώπων που περιμένουν στις διαβάσεις. Η Μπουμπουνίστρα όπως λεγόταν στην Τουρκοκρατία η κρήνη του Ηριδανού (λόγω του θορύβου που έκαναν τα νερά της) βρισκόταν σε αυτό ακριβώς το σημείο. Είναι άγνωστο πότε εξαφανίστηκε. Τα υπόγεια νερά όμως της περιοχής πολύ συνετέλεσαν στην ανάπτυξη του Κήπου.
5. Μητροπόλεως: Ένα βύθισμα του εδάφους στη συμβολή της με την οδό Πεντέλης, δύο πλατάνια στο εκκλησάκι της Αγίας Δέησης, κάτι σαν ανάσα δροσιάς, μπορεί να σημαίνουν κάτι; «Εδώ σχηματιζόταν το λεγόμενο Τέλμα της Αθηνάς. Τα νερά του ποταμού λίμναζαν και δημιουργούσαν ένα έλος μπροστά από τις Πύλες του Διοχάρους, στο ύψος της οδού Βουλής και της Απόλλωνος» επιβεβαιώνει ο κ. Λεκάκης. Μπαίνοντας στο πρώτο κατάστημα ο ιδιοκτήτης παραδέχεται ότι όλοι στον δρόμο έχουν αντλίες στα υπόγειά τους για να μην πλημμυρίζουν. Και πού πάει αυτό το νερό; «Στους υπονόμους βέβαια».
6. Μοναστηράκι: Ο ήλιος καίει, έτσι κανείς στην πλατεία δεν ενδιαφέρεται για το ποτάμι, που ύστερα από ένα χιλιόμετρο διαδρομής επιτέλους φανερώνεται. Το νεράκι κυλάει στην κοίτη του και ο ήχος του ακούγεται αν έχει ησυχία· όλα αυτά όμως σε βάθος αρκετών μέτρων. Λίγοι γνωρίζουν άλλωστε ότι αυτό το τμήμα του Ηριδανού ήρθε στο φως κατά λάθος, λόγω της κατάρρευσης του εδάφους όταν κατασκευαζόταν η πλατεία. Στον σταθμό του μετρό η εικόνα είναι ευκρινέστερη: εδώ υπάρχουν η κοίτη της Κλασικής εποχής με τα δύο μονοπάτια που όριζαν την οικοδομική γραμμή στις πλευρές της και η κοίτη της Ρωμαϊκής όταν καλύφθηκε με πλινθόκτιστο θόλο.
7. Αρχαία αγορά: Ένα μεγάλο έργο είχε κατασκευαστεί εδώ στην αρχαιότητα από τους Πεισιστρατίδες (β΄ μισό 6ου αιώνα π.Χ.) που επίχωσαν την αρχαία κοιλάδα του Ηριδανού προκειμένου να διαμορφωθεί το κατάλληλο έδαφος για την οδό των Παναθηναίων και για την ανέγερση δημόσιων κτιρίων (Βασίλειος Στοά, Ποικίλη Στοά). Το ποτάμι εγκιβωτίσθηκε σε δύο υπόγεια κανάλια που τα συνέδεσαν με τον κεντρικό αγωγό υπόνομο, τον οποίο βλέπουμε σήμερα στην Αρχαία Αγορά. Φυσικά χωρίς νερό, αφού το ποτάμι δεν περνά πια από εκεί. Οδεύοντας προς το Θησείο πάντα σε κατηφορική πορεία, η προοπτική του Κεραμεικού δημιουργεί ανακούφιση.
8. Γραμμές ΗΣΑΠ: Το ποτάμι χάνεται και πάλι αλλά η πορεία του είναι πλέον γνωστή. Πρώτα θα πρέπει να διασχίσει τις γραμμές του τρένου περιορισμένο σε ένα τσιμεντένιο κανάλι - η απόλυτη απαξίωση του ποταμού - που δύσκολα παραπέμπει σε ποτάμι και ύστερα να ακολουθήσει την οδό Αδριανού σε ένα σημείο της οποίας, κοντά στην πλατεία του Αγίου Φιλίππου, η Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή εντόπισε τμήμα της εγκιβωτισμένης κοίτης του. Ιούλιο μήνα τα νερά του Ηριδανού δεν είναι πολλά, τον χειμώνα όμως αναβλύζουν σε όλη την περιοχή. Μέσα από τα φρεάτια, μέσα από τις γραμμές του τρένου, το ποτάμι που φουσκώνει βγαίνει στην επιφάνεια.
9. Κεραμεικός: Είναι ένα κομμάτι του αττικού τοπίου που έχει μείνει αλώβητο από τις επεμβάσεις μέσα στους αιώνες, πόσο μάλλον που η επιφάνεια του εδάφους βρίσκεται στο επίπεδο των κλασικών χρόνων, δηλαδή τρία μέτρα κάτω από τη σύγχρονη πόλη. Εδώ ο χρόνος έχει σταματήσει. Ο Ηριδανός γίνεται πλέον αντιληπτός ως φυσικό στοιχείο, καλάμια φυτρώνουν στις όχθες του και βατραχάκια αποθέτουν τα αβγά τους στο νερό, όπου επιβιώνει και το κουνουπόψαρο, ένα πολύ μικρό ψάρι.

Κάποιοι τουρίστες ρωτούν πού καταλήγει το ποτάμι. Όπου όλα. Στη θάλασσα. Πρώτα όμως θα συναντήσει τον Ιλισό (κάπου στην Πειραιώς) και μαζί θα φθάσουν στον Κηφισό, τα τρία ποτάμια της Αττικής που οι άνθρωποι κατέστρεψαν.

Ανθρωπόκαινος

Το βίντεο είναι ένα απόσπασμα της ταινίας "Welcome to the Anthropocene" για το Παγκόσμιο συνέδριο που έγινε στο Ρίο, το 2012 και αφορούσε την κλιματική αλλαγή. 
Ανθρωπόκαινος σημαίνει η εποχή των ανθρώπων. Τον όρο πρότεινε πριν 20 χρόνια ο νομπελίστας χημικός της ατμόσφαιρας Πολ Κρούτζεν (Crutzen). Ο επιστήμονας μαζί με άλλους, (όπως οι Stoppani, Stoermer) πρότειναν να ονομαστεί η τωρινή περίοδος της ιστορίας της γης, "ανθρωπόκαινος".  Υποστήριξαν ό,τι η Γη εισήλθε σε αυτή τη νέα γεωλογική εποχή, μετά το 1945 και την πρώτη χρήση της ατομικής βόμβας. Ο αντίκτυπό του ανθρώπου πάνω στη Γη είναι τόσο μεγάλος που καθορίζει μια νέα γεωλογική εποχή, η οποία πιθανόν να αναγνωρίζεται επισήμως από τα επίπεδα πλαστικών υλών στα γεωλογικά στρώματα που διαμορφώνονται σήμερα.

Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα των γεωλόγων δεν έχει πάρει ακόμη την οριστική απόφαση να ορίσει την Ανθρωπόκαινο ως διάδοχο της τωρινής Ολοκαίνου περιόδου, που άρχισε πριν από περίπου 12.000 χρόνια μετά τη λήξη της τελευταίας εποχής των παγετώνων. Όμως η 26μελής αρμόδια επιστημονική ομάδα της Διεθνούς Επιτροπής Στρωματογραφίας (που καθορίζει και «βαφτίζει» τις μακρές γεωλογικές περιόδους), με επικεφαλής τον καθηγητή γεωλογίας Γιαν Ζαλάσιεβιτς του βρετανικού Πανεπιστημίου Λέστερ, εισηγείται ότι στις 16 Ιουλίου 1945, όταν έγινε η πρώτη πυρηνική δοκιμή στο Νέο Μεξικό, μια νέα εποχή άρχισε στη Γη.
Η ραγδαία βιομηχανική και τεχνολογική ανάπτυξη που ακολούθησε, επιβεβαίωσε την επικράτηση μιας νέας εποχής, η οποία έχει πια αφήσει αμετάκλητα τα «σημάδια» της πάνω στη γεώσφαιρα και στη βιόσφαιρα (πλαστικά, ρύπανση, αποψίλωση, υπερθέρμανση κ.α.).

Εναλλακτικά, έχει προταθεί ότι η Ανθρωπόκαινος ξεκίνησε με την αρχή της γεωργίας πριν περίπου 10.000 χρόνια ή με την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης μετά το 1750. Όμως επιστήμονες κλίνουν υπέρ της εμφάνισης της πυρηνικής «εποχής του ατόμου» ως του ορόσημου για την έναρξη της Ανθρωποκαίνου.

Στο γεωλογικό παρελθόν, οι περίοδοι έχουν χωριστεί μεταξύ τους από σημαντικά ορόσημα, συχνά καταστροφικού τύπου, όπως η έκρηξη σούπερ-ηφαιστείων ή η εξαφάνιση των δεινοσαύρων από πτώση μεγάλου αστεροειδούς. Η ρίψη ατομικών βομβών θεωρείται ένα ανάλογης σημασίας συμβάν, σε συνδυασμό με την μεταπολεμική οικονομική-παραγωγική-τεχνολογική «έκρηξη».

Το μέλλον των παιδιών και των εφήβων

Κάθε χώρα στον κόσμο δεν προστατεύει την υγεία των παιδιών και το μέλλον τους από την οικολογική υποβάθμιση, την κλιματική αλλαγή και τις εκμεταλλευτικές πρακτικές του μάρκετινγκ, αναφέρει μια νέα έκθεση. Σύμφωνα με την έκθεση, παρά τις δραματικές βελτιώσεις στην επιβίωση, τη διατροφή και την παιδεία τα τελευταία 20 χρόνια, «τα σημερινά παιδιά αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο μέλλον», με κάθε παιδί να αντιμετωπίζει «υπαρξιακές απειλές».

"Το 2015, οι χώρες του κόσμου συμφώνησαν με τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης (SDG), αλλά σχεδόν πέντε χρόνια αργότερα, λίγες χώρες σημείωσαν μεγάλη πρόοδο προς την κατεύθυνση της επίτευξης τους", αναφέρει η έκθεση από μια επιτροπή 40 εμπειρογνωμόνων στον τομέα της υγείας των παιδιών και των εφήβων κόσμος. «Οι κλιματικές αλλαγές, η οικολογική υποβάθμιση, οι μεταναστευτικοί πληθυσμοί, οι συγκρούσεις, οι διαδεδομένες ανισότητες και οι εμπορικές πρακτικές που απειλούν την υγεία απειλούν την υγεία και το μέλλον των παιδιών σε κάθε χώρα», λέει. 

Η κοινή Επιτροπή 40 ειδικών των τριών αυτών φορέων, με επικεφαλής την πρώην πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας Έλεν Κλαρκ, κατέταξε 180 χώρες με βάση ένα νέο δείκτη. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 31η θέση διεθνώς, με πρώτη τη Νορβηγία και τελευταία την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.

Η Επιτροπή, συγκαλούμενη από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), την υπηρεσία παιδιών των Ηνωμένων Εθνών, την UNICEF και το ιατρικό περιοδικό Lancet, ζητά ριζικές αλλαγές στην προστασία της υγείας των παιδιών και στις μελλοντικές εξελίξεις από την κλιματική αλλαγή. 

Ο νέος παγκόσμιος δείκτης λαμβάνει υπόψη του πόσο προστατευτικό για τα παιδιά είναι το περιβάλλον μιας χώρας από διάφορες απόψεις, όπως υγεία, εκπαίδευση, διατροφή, βιώσιμη ανάπτυξη, ανισότητα εισοδημάτων κ.α. Τις πρώτες δέκα θέσεις παγκοσμίως στο δείκτη ευημερίας των παιδιών (Global Child Flourishing Index) καταλαμβάνουν Νορβηγία, Ν. Κορέα, Ολλανδία, Γαλλία, Ιρλανδία, Δανία, Ιαπωνία, Βέλγιο, Ισλανδία και Βρετανία, ενώ τις πέντε τελευταίες το Μάλι, ο Νίγηρας, η Σομαλία, το Τσαντ και η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η μεγαλύτερη υπερδύναμη του κόσμου, οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν μια από τις τελευταίες θέσεις, μόλις την 173η, όσον αφορά έναν επιμέρους δείκτη (Sustainability Index) σχετικά με την ακαταλληλότητα του κλίματος για τα παιδιά (λόγω υψηλών ανά κεφαλή εκπομπών άνθρακα στην ατμόσφαιρα). Στον ίδιο αυτό δείκτη η Ελλάδα καταλαμβάνει την 142η θέση.

Υπογραμμίζει την απειλή που προκύπτει από τις εμπορικές πρακτικές, η οποία συνδέει τα παιδιά με την αυξημένη κατανάλωση τροφίμων γρήγορου φαγητού και ζαχαρούχων ποτών, κάτι που έχει προκαλέσει 11 φορές αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας (11 εκατομμύρια το 1975 σε 124 εκατομμύρια το 2016). 

Η έκθεση περιλαμβάνει δείκτες για 180 χώρες και συγκρίνει τα στοιχεία για την επιβίωση, την ευημερία, την υγεία, την εκπαίδευση και τη διατροφή καθώς και τη βιωσιμότητα, με πληρεξούσιο για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και με τα ίδια κεφάλαια ή τα κενά εισοδήματος. 

Η Νορβηγία, η Νότια Κορέα, οι Κάτω Χώρες, η Γαλλία και η Ιρλανδία είναι οι καλύτερες χώρες για να αναπτυχθεί ένα παιδί στα πρώτα του χρόνια. 

Η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Τσαντ, η Σομαλία, ο Νίγηρας και το Μάλι είναι οι κατώτερες πέντε χώρες στον κατάλογο, με βάση την ίδια κατάταξη. Αλλά όταν συγκρίνονται οι επιδόσεις λαμβάνοντας υπόψη τις εκπομπές άνθρακα κατά κεφαλήν, το Μπουρούντι, το Τσαντ και η Σομαλία έχουν τις καλύτερες επιδόσεις, ενώ οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και η Σαουδική Αραβία είναι μεταξύ των 10 τελευταίων χωρών.

Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία

Συμβουλές για ασφαλέστερη χρήση του κινητού τηλεφώνου  

• Αγοράζετε κινητό με μικρότερο αναγραφόμενο ΕΡΑ.  
• Απομακρύνετε το κινητό από το κεφάλι σας κατά την διάρκεια των κλήσεων, χρησιμοποιώντας ανοιχτή ακρόαση ή καλώδιο hands-free.  
• Μην έχετε το τηλέφωνο στην τσέπη σας όταν μιλάτε από hands free, καθώς τα γεννητικά όργανα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις ασύρματες ακτινοβολίες.  
• Περιορίστε το χρόνο ομιλίας σας από κινητό τηλέφωνο, χρησιμοποιώντας το όταν είναι πραγματικά απαραίτητο - επικοινωνήστε καλύτερα με SMS 
• Προτιμήστε τις σταθερές τηλεφωνικές γραμμές, ιδιαίτερα όταν κάνετε κλήσεις μεγάλης διάρκειας.  
• Προτιμήστε να κάνετε κλήσεις όταν έχετε σήμα 3G καθώς η εκπεμπόμενη ακτινοβολία του κινητού είναι πολύ λιγότερη από ότι όταν έχετε σήμα 2G.  
• Αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε το κινητό τηλέφωνο σε σημεία με κακό σήμα όπου το τηλέφωνο εκπέμπει σε πλήρη ισχύ για να συνδεθεί (καλύτερο σήμα υπάρχει συνήθως δίπλα στα παράθυρα). 
• Αποφεύγετε τη χρήση του κινητού τηλεφώνου στο αυτοκίνητο, σε τρένα, πλοία, λεωφορεία κλπ αφού η ακτινοβολία του ανακυκλώνεται εσωτερικά ανακλώμενη στις μεταλλικές επιφάνειες, ενώ καθώς μετακινήστε το κινητό εκπέμπει σε πλήρη ισχύ γιατί συνεχώς προσπαθεί να συνδεθεί με την πλησιέστερη κεραία. 
• Η χρήση ακουστικού bluetooth δεν συνιστάται αφού αποτελεί ασθενή αλλά μόνιμη πηγή ακτινοβολίας (εξαίρεση: όταν μιλάτε πολύ στο κινητό τηλέφωνο και ιδιαίτερα σε χώρους με κακό σήμα, είναι προτιμότερο να έχετε το τηλέφωνο μακριά και να μιλάτε από το bluetooth). Μοιράζετε τον χρόνο ομιλίας σας κρατώντας το κινητό και από τις δύο πλευρές του κεφαλιού. 
• Μην αφήνετε το τηλέφωνο ανοιχτό δίπλα σας όταν κοιμάστε, αφού στέλνει σήμα κάθε λίγα λεπτά στην πλησιέστερη κεραία κινητής τηλεφωνίας (2G σε λειτουργία).
• Προτιμήστε κινητά τηλέφωνα στα οποία η κεραία είναι εμφανής εξωτερικά (και όχι ενσωματωμένη εσωτερικά όπως συμβαίνει στα περισσότερα μοντέλα) γιατί εκπέμπει πιο αποτελεσματικά και με λιγότερη ισχύ για να πιάσει σήμα. 
• Αν χρησιμοποιείτε smartphone, ενεργοποιείτε την δυνατότητα κατεβάσματος δεδομένων μέσω του δικτύου κινητής τηλεφωνίας, μόνο την ώρα που θέλετε να περιηγηθείτε στο διαδίκτυο. Τα περισσότερα εφαρμογών, κατεβάζουν συνέχεια δεδομένα όταν μπορούν, αυξάνοντας σημαντικά την ακτινοβολία που εκπέμπει το κινητό σας. 
• Να αποφεύγετε η χρήση κινητού τηλεφώνου από παιδιά και εγκύους.

Βιοκλιματική αρχιτεκτονική και κατοικία

Βιοκλιματική είναι η αρχιτεκτονική που θεωρεί το κλίμα ως έναν από τους σοβαρότερους παράγοντες που καθορίζουν τον σχεδιασμό των κτηρίων. Μια κατασκευή στην Αίγυπτο δεν μπορεί παρά να διαφέρει ριζικά από μια κατασκευή στη Αλάσκα ή στην Σιβηρία. Στα ψυχρά βόρεια κλίματα προέχει η προστασία από το ψύχος και η αξιοποίηση και της ελάχιστης ηλιοφάνειας για τη θέρμανση. Στα τροπικά κλίματα προέχει η προστασία από τον ήλιο και η αξιοποίηση της χαμηλής θερμοκρασίας του υπεδάφους όπως επίσης και της ελάχιστης αύρας για δροσισμό. Σε ήπια, εύκρατα, μεσογειακά κλίματα, όπως το δικό μας, τα κτήρια μπορούν, εάν σχεδιαστούν σωστά να θερμαίνονται από τον ήλιο σ' ένα ποσοστό 60 έως 70% το χειμώνα και το καλοκαίρι να διατηρούνται δροσερά χωρίς κλιματισμό.

Βουνά τα απορρίμματα

 Αυτοκίνητα συμπιεσμένα μετά το τέλος της ζωής τους......

και τα ελαστικά τους

Εδώ κατάληξαν χιλιάδες συσκευές κινητών τηλεφώνων παλαιάς τεχνολογίας.....

και αυτοί είναι οι μετασχηματιστές τους και διάφορα καλώδια σύνδεσης και ακουστικά.....

Επίσης εξαρτήματα υπολογιστών....

Γυαλί από μπουκάλια...

Πλαστικά μπουκάλια

Χαρτί

Σύγχρονη οικογένεια

Το στιγμιότυπο παρουσιάζει μια τηλεοπτικά διάσημη οικογένεια κινουμένων σχεδίων, στο σπίτι. Αποτελεί πλέον καθημερινή συνήθεια η ενασχόληση με το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα. Αυτό όμως που ακόμα δεν έχουμε κατανοήσει είναι οι συνέπειες κυρίως μακροχρόνια, όχι μόνο στην ανθρώπινη υγεία αλλά στην ανθρώπινη επικοινωνία. Είναι πλέον αποδεκτό να συνευρίσκονται άτομα

σε ένα χώρο χωρίς όμως να ανταλλάσσουν ούτε λέξη κυριολεκτικά, αφού είναι απόλυτα απορροφημένοι στην προσωπική πραγματικότητα τους, όπως αυτή καταγράφεται μέσα από μια οθόνη.Η επικοινωνία έχει περάσει σε ένα νέο επίπεδο και οι ανθρώπινες σχέσεις δημιουργούνται και καλλιεργούνται διαδικτυακά, συχνά χωρίς προσωπική, σωματική επαφή. Τα αποτελέσματα τέτοιων διαπροσωπικών σχέσεων μόνο ενθαρρυντικά δεν είναι. 

Ας προσπαθούμε λοιπόν, να περνάμε λίγο χρόνο με αυτούς που αγαπάμε καθημερινά και ας αφήνουμε τον διαδικτυακό κόσμο για να ζήσουμε τον πραγματικό!

Άδικα παραμύθια

Κάποια παραμύθια δεν είναι μόνο για μικρά παιδιά. 

Η νέα καμπάνια κινητοποίησης της UNICEF για τους πρόσφυγες, 

με τίτλο «Unfairy Tales», δηλαδή «Άδικα Παραμύθια», παρουσιάστηκε στη Νέα Υόρκη με σκοπό να δώσει λύσεις, προσεγγίζοντας το θέμα με ιδιαίτερη ευαισθησία. Τρία παραμύθια, βασισμένα σε αληθινές ιστορίες παιδιών, που έζησαν την κόλαση του πολέμου αλλά και τον τρόμο της φυγής κάτω από ανελέητες συνθήκες. 

Τα «UnfairyTales – Άδικα Παραμύθια» είναι μέρος της πρωτοβουλίας #actofhumanity, που επικεντρώνεται στο ότι τα παιδιά είναι παιδιά, ανεξαρτήτως από το που προέρχονται και στο ότι κάθε παιδί έχει δικαιώματα και αξίζει μια δίκαιη ευκαιρία στη ζωή. 

Η Αθήνα μέσα στο χρόνο

Η Αθήνα στην πραγματικότητα είναι μια άγνωστη πόλη. Ξέρουμε πολλά για την αρχαία ιστορία και ελάχιστα για τη σύγχρονη. Η «Μηχανή του Χρόνου» μέσα από παλιές φωτογραφίες και πλάνα, δείχνει το πριν και το σήμερα της πρωτεύουσας και τη μεταμόρφωσή της στο πέρασμα των χρόνων. Πλατεία Συντάγματος, Κολωνάκι, Πανεπιστημίου, Πλάκα. Κτίρια και άνθρωποι μεταμορφώνονται και συνήθως παραμορφώνονται . Δείτε το πρώτο μέρος του time lapse της Μηχανής του Χρόνου....


Πηγή: Η Μηχανή του Χρόνου

Η άγρια ζωή επιβιώνει και στην Αθήνα

Σε μια πόλη τεσσάρων εκατ. κατοίκων γεμάτη πολυκατοικίες, λεωφόρους, αυτοκίνητα και θόρυβο μπορεί να υπάρχει άγρια ζωή; Κι όμως, μπορεί. Η προσπάθεια καταγραφής της, που πραγματοποιήθηκε το 2015 από την αντιδημαρχία Πρασίνου και Προστασίας Ζώων του Δήμου Αθηναίων, απέδειξε ότι η πόλη διαθέτει μια πλούσια άγρια πανίδα.
«Οι άγριοι “φίλοι” μας κρύβονται κυρίως στα άλση και στους λόφους που συντηρεί η Διεύθυνση Πρασίνου, φυλάσσοντας με προσοχή την παρουσία τους» εξηγεί στην «Κ» ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Γιώργος Αποστολόπουλος. «Υπήρχαν αρκετές αναφορές από δημότες για την παρουσία άγριων ζώων που σε ορισμένες περιπτώσεις επιβεβαίωναν και υπάλληλοι του δήμου, ωστόσο δεν είχε γίνει οργανωμένη ενέργεια για την καταγραφή της βιοποικιλότητας στην πόλη. Ετσι πήραμε την πρωτοβουλία και προχωρήσαμε σε συνεργασία και με άλλους φυσιολάτρες στην καταγραφή ειδών».

Ο άνθρωπος και η σχέση του με τον πλανήτη

      

Music: In the Hall of the Mountain King by Edvard Grieg