Η Πανδημία του SARS-CoV-2

 Ο όρος Πανδημία που προκύπτει από τις λέξεις πας (όλος) και δήμος (πληθυσμός), είναι επιδημία λοιμωδών ασθενειών που εξαπλώνεται με γρήγορους ρυθμούς σε μια μεγάλη περιοχή (ήπειρο) ή σε παγκόσμια κλίμακα και απειλεί το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού. Μια επιδημική ασθένεια της οποίας ο αριθμός των νέων κρουσμάτων παραμένει σταθερός με την πάροδο του χρόνου (σταθερή επίπτωση) δεν θεωρείται πανδημία. Επιπλέον, οι πανδημίες γρίπης δεν αφορούν την επανεμφανιζόμενη εποχική γρίπη. Στην ανθρώπινη ιστορία, έχουν παρατηρηθεί αρκετές πανδημίες, όπως ευλογιάς, φυματίωσης και πανώλης. Σχετικά πρόσφατες πανδημίες αποτελούν η πανδημίες γρίπης του 1918 - 1920, της γρίπης του 2009 και η πανδημία του κορονοϊού της Γουχάν το 2019 - 2021.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), έχει δημιουργήσει μια κατάταξη που περιγράφει τη διαδικασία με την οποία ένας νέος ιός γρίπης κινείται από τις πρώτες λοιμώξεις στον άνθρωπο σε μια πανδημία. Η πανδημία ξεκινά με τη μόλυνση ζώων από τον ιό, αργότερα σε λίγες περιπτώσεις τα ζώα μολύνουν ανθρώπους, στη συνέχεια φτάνει ένα στάδιο στο οποίο ο ιός αρχίζει να εξαπλώνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και τελειώνει όταν λοιμώξεις από τον νέο ιό,  έχουν εξαπλωθεί σε όλο σχεδόν τον κόσμο. 

Το χρονικό ανάδυσης της νέας πανδημίας Covid-19

Στα τέλη του φθινοπώρου του 2019, ένας αόρατος ιός, που για δεκαετίες εξελισσόταν ήσυχα μέσα σε νυχτερίδες, μεταπήδησε εν ριπή οφθαλμού σε έναν άνθρωπο που ζούσε στη Γουχάν, στην Κίνα. Ήταν ένα τυχαίο γεγονός, για το οποίο ίσως δε μάθουμε ποτέ περισσότερες λεπτομέρειες. Ούτε το άτομο που προσέλκυσε τον ιό ούτε κανείς από μας δεν κατάλαβε αυτό που συνέβη.

Ο πρώτος ασθενής που γνωρίζουμε να προσβλήθηκε από την ασθένεια, η οποία θα γινόταν γνωστή ως COVID-19, ανέπτυξε συμπτώματα σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου (SARS)    την 1η Δεκεμβρίου του 2019. Ίσως νωρίτερα να υπήρξαν και άλλοι, άγνωστοι ασθενείς. Δεν το ξέρουμε. Ωστόσο, ο συγκεκριμένος ασθενής, μαζί με λίγα ακόμα πρώτα κρούσματα, δεν είχε καμία επαφή με νυχτερίδες ή άλλα άγρια ζώα, ούτε με την αγορά Χουανάν. Το γεγονός αυτό προκάλεσε ανησυχίες μήπως ο ιός πέρασε αρχικώς στον άνθρωπο με κάποιον άλλο τρόπο, όπως μέσω ερευνητών της Γουχάν, οι οποίοι συλλέγουν δείγματα του ιού απευθείας από άγριες νυχτερίδες ή τα αναλύουν σε εργαστήρια με ανεπαρκή μέτρα προστασίας. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών της Γουχάν, το οποίο ερευνά κορωνοϊούς που σχετίζονται με νυχτερίδες, βρίσκεται μόλις μερικά τετράγωνα μακριά από την αγορά Χουανάν, ενώ το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν απέχει λίγα μόνο χιλιόμετρα. Ωστόσο, οι κινεζικές Αρχές ισχυρίστηκαν πως δεν υπήρχε καμία περίπτωση να διαφύγει ο ιός από αυτές τις εγκαταστάσεις. 

Ο κορωνοϊός SARS-CoV-2

Τα δομικά χαρακτηριστικά του νέου στελέχους είναι παρόμοια με της υπόλοιπης οικογένειας των κορωνοϊών που συναντιούνται στη φύση. Η ανάλυση της γενετικής ακολουθίας του SARS-CoV-2 έδειξε ότι υπάρχει στενή συσχέτιση του νέου στελέχους με το στέλεχος κορωνοϊού σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου SARS (2003). Ο SARS-CoV-2 ανήκει στο γένος βήτα κορωνοϊών και έχει γενετική συσχέτιση κατά 96% με κορωνοϊούς που έχουν σαν φυσική δεξαμενή (ξενιστές) τις νυχτερίδες. Ο ιός SARS-CoV-2 έχει μέγεθος της τάξης των 100 nm και άρα είναι ορατός μόνο με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, όπου διακρίνονται σωματίδια με εξογκώματα περιμετρικά της επιφάνειάς τους σαν στέμμα. Από αυτή τη χαρακτηριστική μορφή της «κορώνας» πήρε και το όνομά της η ευρύτερη ομάδα των κορωνοϊών, που ανήκει και ο SARS-CoV-2, από την Διεθνή Επιτροπή Ταξινόμησης των ιών το 1971 (Fenner & Maurin, 1976).

Ο ιός έχει ένα RNA γονιδίωμα ~ 30.000 βάσεων, μονόκλωνο και γραμμικό (Lalchhandama, 2020). Περιβάλλεται από μία μεμβράνη που προέρχεται από το κύτταρο που έχει μολύνει. Πάνω σε αυτή τη μεμβράνη υπάρχουν διάφορες πρωτεΐνες. Οι δομικές πρωτεΐνες του SARS-CoV-2 περιλαμβάνουν την γλυκοπρωτεΐνη της μεμβράνης (Μ – από το "Membrane", "μεμβράνη"), την πρωτεΐνη του φακέλου του ιοσωμάτιου (Ε - "Envelope, "φάκελος"), την πρωτεΐνη του νουκλεοκαψίδιου (Ν - "Nucleocapsid", "νουκλεοκαψίδιο") και την πρωτεΐνη από την ακίδα του ιού (S - "Spike", "ακίδα"). Ένα σωματίδιο κορωνοϊού έχει κατά μέσο όρο 74 ακίδες, οι οποίες έχουν μέγεθος περίπου 20 nm (νανόμετρα). Η πρωτεΐνη Spike της ακίδας είναι η πιο χαρακτηριστική, που δίνει και την εικόνα της κορώνας, και η πιο σημαντική για την παθολογία του ιού, γιατί μέσω αυτής αλληλεπιδρά με έναν υποδοχέα των κυττάρων του ανθρώπου και εισέρχεται σε αυτά: η πρωτεΐνη-ακίδα συνδέεται με μία πρωτεΐνη που βρίσκεται στην επιφάνεια των ανθρώπινων κυττάρων (την ACE2), ξεκινώντας έτσι μια διαδικασία που έχει ως αποτέλεσμα την ενσωμάτωση του ιού στα κύτταρά μας. Στη συνέχεια απελευθερώνει το RNA του στα κύτταρά μας και χρησιμοποιεί τον γενετικό μας μηχανισμό για να αναπαραχθεί, ο οποίος με τη σειρά του απελευθερώνει περισσότερο ιό στο σώμα μας.

 

Περισσότερα για την καθημερινή πορεία της νόσου παγκοσμίως στην ιστοσελίδα του Π.Ο.Υ.

Πηγές:

https://el.wikipedia.org/wiki

https://webergalia2020

https://covid19.who.